اصل يكصد و چهارم ـ
به منظور تأمين قسط اسلامي و همكاري در تهيه برنامهها و ايجاد هماهنگي در پيشرفت امور در واحدهاي توليدي ـ صنعتي وكشاورزي، شوراهايي مركب از نمايندگان كارگران و دهقانان و ديگر كاركنان و مديران و در واحدهاي آموزشي اداري و خدماتي و مانند اينها شوراهايي مركب از نمايندگان اعضاء اين واحدها تشكيل ميشود. چگونگي تشكيل اين شوراها و حدود وظايف و اختيارات آنها را قانون معين ميكند.
اصل يكصد و پنجم ـ
تصميمات شوراها نبايد مخالف موازين اسلامي و قوانين كشور باشد.
تدوين گرديده تا بر اساس آن وزارت كار و امور اجتماعي آييننامه مربوطه را تنظيم و پس از تصويب شوراي عالي كار، به طور آزمايشي و براي مدت يك سال به اجرا بگذارد.
ماده 1 ـ
اركان شوراي اسلامي كاركنان عبارت است ازـ
الف ـ مجمع كاركنان
ب ـ شوراي اسلامي كاركنان
ماده 2 ـ
مجمع كاركنانـ
مجمع كاركنان از كليه كاركنان مشاغل هر واحد در سطوح مختلف از كارگر ساده تا مدير تشكيل ميشود.
ماده 3 ـ
وظايف مجمع كاركنان
الف ـ انتخاب اعضاي اصلي و عليالبدل شوراي اسلامي كاركنان
ب ـ تصويب اساسنامه
ج ـ رسيدگي و اظهار نظر نسبت به گزارشات شوراي اسلامي كاركنان
ماده 4 ـ
شوراي اسلامي كاركنانـ
شوراي اسلامي كاركنان از بين كليه كاركنان واحد اعم از كارگر ساده تا مدير انتخاب و به منظور تأمين قسط اسلامي و همكاري در تهيه برنامهها و ايجادهماهنگي در پيشرفت امور، رشد و پرورش استعدادها و بالابردن سطح آگاهي كاركنان و ايجاد روحيه مشورت، همكاري و همبستگي بين كليه كاركنان و ايجاد خودكفايي اقتصادي و صنعتي و تحكيم مباني جمهوري اسلامي ايران فعاليت ميكند.
ماده 5 ـ
وظايف و مسئوليت شوراي اسلامي كاركنانـ
الف ـ ايجاد روحيه همكاري و همبستگي بين كليه كاركنان و مديران هر واحد به منظور بهبود و پيشرفت سريع امور واحد.
ب ـ بالا بردن سطح دانش و آگاهي كاركنان در زمينههاي فرهنگي اجتماعي ـ سياسي ـ اقتصادي و حرفهاي و نظاير آنها.
ج ـ نظارت بر امور واحد به منظور آگاهي از امور جاري و انجام صحيح كار و ارائه پيشنهادهاي سازنده.
تبصره ـ نحوه نظارت نبايد طوري باشد كه مانع گردش طبيعي كار گردد.
د ـ همكاري با مديريت در تهيه برنامهها به منظور پيشبرد امور واحد.
ه ـ كوشش براي بالابردن سطح توليد و دستيابي سريعتر به استقلال واقعي اقتصادي و تحقق خودكفايي.
و ـ حفظ حقوق كاركنان كه بر طبق قانون تعيين شده است.
ز ـ همكاري و كوشش در ايجاد امكانات رفاهي براي كاركنان در محيط كار و بهبود شرايط كار.
ح ـ انتخاب نماينده كاركنان در مديريت از ميان اعضاي شوراي اسلامي كاركنان.
ط ـ شوراي اسلامي كاركنان در حدود وظايف محوله در مقابل مجمع كاركنان و ساير مراجع قانوني مسئوليت دارد.
ماده 6 ـ
تعداد اعضاي شوراي اسلامي كاركنان از سه تا نه نفر بر طبق ضوابط آييننامه مربوط به اين قانون ميباشد.
ماده 7 ـ
انتخاب اعضاي شوراي اسلامي كاركنانـ
الف ـ انتخاب اعضاي شوراي اسلامي كاركنان بايد به نحوي باشد كه حتيالامكان قسمتهاي مختلف هر واحد نماينده يا نمايندگاني به تناسب تعداد كاركنان آن قسمت در شوراي اسلامي كاركنان داشته باشد.
ب ـ شوراي اسلامي كاركنان ميبايست حتيالامكان دربرگيرنده تخصصهاي مختلف بوده و همچنين از ردههاي مختلف اعم از كاركنان ساده ومديريت در شورا عضويت داشته باشند.
ج ـ كليه كاركنان واحد كه حداقل داراي 16 سال تمام باشند ميتوانند در انتخابات شوراي اسلامي كاركنان واحد خود شركت نمايند.
د ـ انتخاب شوندگان بايد داراي شرايط ذيل باشندـ
ـ مؤمن به انقلاب اسلامي و مباني جمهوري اسلامي ايران
ـ داشتن تابعيت ايران
ـ داشتن حسن شهرت در بين كاركنان و برخورداري از صفت تقوي
ـ داشتن سواد خواندن و نوشتن
ـ داشتن حداقل 21 سال تمام سن
ـ داشتن آگاهي علمي و يا عملي به امور محوله
ـ داشتن حداقل دو سال سابقه كار متوالي قبل از انتخابات در همان واحد (كارگاههاي كه ماهيت كارشان اقتصادي تناوب ميكند و كارگاههايي كه كمتر ازدو سال سابقه فعاليت دارند مشمول اين شرط نخواهند بود).
ـ نداشتن سابقه محكوميت كيفري كه موجب محروميت از حقوق اجتماعي گردد (به استثناي محكوميت سياسي قبل از پيروزي انقلاب)
تبصره ـ نحوه برگزاري و نظارت بر اجراي مجمع انتخابات و تشخيص موارد استثنايي اين ماده بر عهده وزارت كار و امور اجتماعي است.
ماده 8 ـ
به منظور گسترش مشاركت عامه مردم در پيشبرد اهداف انقلاب اسلامي و ايجاد روحيه همكاري هر چه بيشتر آنان در اداره امور خود وافزايش احساس مسئوليت پذيري مردم در حفظ و پاسداري از انقلاب، شوراي اسلامي كاركنان بايد نماينده خود را در مديريت به ترتيب زير معرفي نمايد.
الف ـ در واحدهاي كوچك به عنوان "عضو رابط"
ب ـ در واحدهاي بزرگ به عنوان "عضو رابط" يا عضو هيأت مديره
تبصره 1 ـ ضوابط و شرايط تعيين واحدهاي كوچك و بزرگ را وزارت كار و امور اجتماعي ضمن آييننامه مشخص خواهد نمود.
تبصره 2 ـ تعداد نمايندگان شورا در مديريت در هيأت مديرههاي سه نفر يك نفر و در هيأت مديرههاي پنج نفر و به بالا يك يا دو نفر خواهد بود.
تبصره 3 ـ در واحدهاي كشاورزي و خدماتي، نماينده شورا در مديريت فقط عنوان "عضو رابط" را دارا خواهد بود.
ماده 9 ـ
وظايف نماينده شورا در مديريتـ
نماينده شورا در مديريت موظف است با رعايت اولويت و بر اساس اصولـ
ـ ارجحيت منافع جمع و جامعه بر منافع فرد و گروه خاص
ـ حفظ و بقاي واحد
ـ كلكم راع و كلكم مسئول عن رعيه.
ـ تأمين حقوق اعضاء و كاركنان.
ـ ارزش تخصصها به منظور پويايي و پيشرفت و پيشبرد امور واحد به انجام وظايف زير بپردازد.
الف ـ وظايف عضو رابطـ
1 ـ جلب همكاري كاركنان و مديريت در تحقق اهداف مندرج در ماده 4
2 ـ جلب همكاري كاركنان در جهت اجراي صحيح تصميمات متخذه در مديريت
3 ـ طرح و بررسي و پيگيري پيشنهادهاي سازنده ناشي از نظارت شوراي اسلامي كاركنان با مديريت
4 ـ حفظ حقوق كاركنان بر اساس قانون تعيين شده است.
ب ـ وظايف عضو هيأت مديره
ـ عضو هيأت مديره علاوه بر وظايف مندرج در بند الف همين ماده، وظايف، مسئوليت و اختياراتي هم طراز با ساير اعضاء هيأت مديره برابر اساسنامه واحد مربوطه خواهد داشت. مدت عضويت مشاراليه در هيأت مديره نيز مانند ساير اعضاء ميباشد.
ماده 10 ـ
هيأت نظارت بر امور شوراهاـ
به منظور تأمين حسن روابط شورا و مديريت و تحكيم وحدت ميان آنان و همچنين داوري ميان شورا و مديريت، هيأت نظارت بر امور شوراها مركب از5 نفر به شرح ماده 12 در هر منطقه تشكيل ميشود. محل تشكيل هيأت مزبور را اداره كار منطقه تعيين مينمايد.
تبصره ـ منظور از "منطقه" مذكور در اين ماده عبارت از محدوده واقع در حوزه عملكرد تشكيلات وزارت كار و امور اجتماعي است كه در آن،واحدهاي توليدي ـ صنعتي ـ كشاورزي ـ خدماتي فعاليت دارند.
ماده 11 ـ
رأي هيأت نظارت بر امور شوراها در چهارچوب مواد اين قانون قطعي و لازمالاجرا است.
ماده 12 ـ
تركيب اعضاء هيأت نظارت بر امور شوراها
الف ـ دو نفر از نمايندگان شوراهاي اسلامي واحدهاي هر منطقه به انتخاب شوراهاي مزبور
ب ـ دو نفر از مديران واحدهاي هر منطقه به انتخاب خود آنان
ج ـ يك نفر نماينده دولت به انتخاب وزارت كار و امور اجتماعي
تبصره ـ رياست هيأت نظارت بر امور شوراها بر عهده نماينده دولت ميباشد.
ماده 13 ـ
دفتر هماهنگي هيأتهاي نظارت بر امور شوراها
جهت تشكيل هيأتهاي نظارت بر امور شوراها و تنظيم برنامهها و رسيدي به امور آنان و همچنين ايجاد هماهنگي لازم دفتري به نام "دفتر هماهنگي هيأتهاي نظارت بر امور شوراها" در وزارت كار امور اجتماعي تشكيل ميگردد.
ماده 14 ـ
تشكيل شوراها در شركتهاي دولتي بزرگ از قبيل شركتهاي تابعه وزارت نفت شركت ملي فولاد ايران، شركت ملي صنايع مس ايران و....بر اساس اين قانون، منوط به تصويب هيأت وزيران خواهد بود.
ماده 15 ـ
وزارت كار و امور اجتماعي پس از انجام انتخابات، عضو شورا در هيأت مديره را جهت شروع وظايف قانوني در واحدهاي دولتي و مليشده به وزارتخانه يا سازمان ذيربط و در واحدهاي خصوصي به واحد مربوطه به منظور اقدام به ثبت در اداره كل ثبت شركتها معرفي مينمايد.
ماده 16 ـ
وزارت كار و امور اجتماعي مسئول نظارت بر حسن اجراي مفاد اين قانون در مورد شوراهاي اسلامي كاركنان و هيأتهاي نظارت بر امورشوراها بوده و نحوه ثبت و انحلال و شمول اين قانون و تعيين واحدهاي توليدي صنعتي ـ كشاورزي و خدماتي و ساير موارد لازم را در آييننامه مربوطه تعيين و پس از تصويب در شوراي عالي كار به اجرا ميگذارد.
تبصره ـ شوراي عالي كار موظف است ظرف مدت يك ماه از تاريخ ابلاغ اين قانون به وزارت كار و امور اجتماعي، آييننامههاي مذكور در اين قانونرا تصويب و اعلام نمايد.
[امضاء]
شوراي انقلاب جمهوري اسلامي ايران