نظريه

با توجه به مواد 20-22-24 قانون اصول تشكيلات دادگستري كه در ذيل درج مي‌گردد:
ماده بيست- در نقاطي كه محكمه صلحيه وجود ندارد محكمه ابتدائي در كارهاي صلحيه نيز رسيدگي خواهد كرد اين وظيفه را حاكم محكمه شخصاً انجام داده يا عضو علي‌البدل را مأمور انجام آن مي‌نمايد.
ماده بيست و دو- محكمه صلحيه ممكن است داراي شعب و عضو علي‌البدل باشد در اين صورت وزارت عدليه مي‌تواند به اقتضاي محل حوزه محكمه صلح را بين شعب آن تقسيم كند و يا بين شعب از حيث نصاب در حدود ماده 18 و ماده 25 فرق بگذارد.
هرگاه محكمه صلح داراي شعب و عضو علي‌البدل نباشد در صورت غيبت يا مرض امين صلح يكي از اعضاء علي‌البدل نزديكترين محكمه بدايت برحسب انتخاب وزير عدليه موقتاً وظايف او را انجام خواهد داد.
تبصره- در نقاطي كه محكمه ابتدايي در مقر محكمه صلح نباشد وزارت عدليه مجاز است محاكمه در امور جنه را به محكمه صلح واگذار نمايد در اين صورت محكمه صلح از حيث جريان محاكمه و صدور حكم تابع مقررات محكمه جنحه مي‌باشد و وظيفه مدعي‌العموم را در اين مورد عضو علي‌البدل و در صورت غيبت او مدير دفتر انجام خواهد داد.
مرجع استينافي احكام و قرارهاي محاكم صلح در اين مورد محكمه استيناف است.
ماده بيست و چهار- در نقاطي كه صلحيه در خارج از مقر محكمه ابتدائي است امين صلح مكلف است در امور جنائي و جنحه‌هاي بزرگ وظيفه مستنطق را انجام داده دوسية عمل را بپار كه بدايت صلاحيتدار بفرستد.
در مورد سئوال فوق كميسيون مشورتي آئين دادرسي مدني اداره حقوقي در جلسه مورخ 1343/8/20 چنين اظهارنظر كرده است:
امين صلح دو وظيفه دارد: اول وظيفه عادي كه رسيدگي به دعاوي و اداره امور مربوط به محكمه صلح است. دوم وظيفه فوق‌العاده كه طبق ماده 24 قانون اصول تشكيلا دادگستري جانشين بازپرس در امور جنائي و جنحه بزرگ است و از آنجا كه عضو علي‌البدل اصولاً قائم مقام امين صلح است و بعنوان قائم مقام داراي همان وظايف و اختيارات امين صلح مي‌باشد بعلاوه از طرف ديگر تقسيم كار و وظائف بين امين صلح و عضو علي‌البدل نيز طبق ماده 20 قانون اصول تشكيلات دادگستري از خصائص رئيس محكمه و در نتيجه امين صلح است لذا انجام هر يك از دو نوع وظيفه مذكور از طرف عضو علي‌البدل بنا بر ارجاع امين صلح بلامانع است.