دستورالعمل اجرايي ماده 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان

شماره15801   ـ  1385/4/17
روزنامه رسمي جمهوري اسلامي ايران دستورالعمل اجرايي ماده (6) قانون جامع حمايت از حقوق معلولان كه با پيشنهاد ستاد كل نيروهاي مسلح مورد موافقت مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا (دام عزه) قرار گرفته و به موجب نامه شماره 2/05/201/م/4/ ‌‌ن مورخ 1385/1/22 ستاد كل نيروهاي مسلح (پيوست نامه شماره 3078/85 مورخ 1385/2/6 وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح) واصل شده براي انتشار ايفاد مي‌گردد.
معاون حقوقي و امور مجلس رئيس جمهور ـ سيداحمد موسوي
 شماره   3078/85  ـ   1385/2/6
 وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح با سلام و احترام؛ بدينوسيله يك نسخه روگرفت نامه شماره 20/05/201/ م/4/ ن مورخ 1385/1/22 ستاد كل نيروهاي ‌مسلح معاونت محترم نيروي انساني ستاد كل نيروهاي مسلح به همراه پيوست‌هاي مربوطه جهت استحضار و بهره‌برداري ارسال مي‌گردد. معاون حقوقي و امور مجلس ـ دكتر سيدضياء الدين قاضي‌زاده

شماره2/05/201/م/4/‌ ن   ـ  22 /1/1385
با احترام
 1ـ بموجب ماده 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان، يكي از فرزندان اوليائي كه خود ناتوان و معلول بوده (هر دو يا يكي از آنها معلول باشند) و يا حداقل دو نفر از فرزندان آنها ناتوان و معلول باشند، از انجام خدمت سربازي معاف مي‌باشند. همچنين برابر تبصره ذيل اين ماده، همسراني كه زن ناتوان و معلول خود را سرپرستي مي‌نمايند، مادامي كه سرپرستي همسر ناتوان و معلول خود را برعهده داشته باشند، از انجام خدمت سربازي معاف مي‌گردند.
 2ـ دستورالعمل اجرائي قانون مذكور با همكاري سازمانهاي ذيربط تدوين و با توجه به اختيارات مقام معظم فرماندهي كل قوا در راستاي اصل 110 قانون اساسي و قوانين و مقررات نيروهاي مسلح، جهت كسب مجوز اجراي قانون مذكور مراتب طي گردشكار شماره 71667 مورخ 1384/8/1 با پيشنهاد زير به محضر معظم له تقديم گرديد:
 بموجب اوامر مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا مقرر است: «‌ ‌پيشنهاد ستاد كل اقدام شود» پيشنهاد:
 «‌ بند 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان مصوب 1383/4/16 مجلس شوراي اسلامي در چارچوب دستورالعمل اجرائي پيوست جهت اجراء در زمان صلح به مبادي ذيربط ابلاغ گردد.» 2ـ حسب‌الامر، دستورالعمل اجرائي ماده 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان بشرح پيوست جهت اجراء ابلاغ مي‌گردد، خواهشمند است دستور فرمائيد در اجراي دستورالعمل فوق اقدامات لازم را بعمل آورند.
 رئيس ستاد كل نيروهاي مسلح سرلشكر بسيجي دكتر سيدحسن فيروزآبادي

دستورالعمل اجرايي ماده 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان
1ـ هدف‌: اجراي ماده 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان،
 2ـ منظور‌:
 الف‌: شناسايي معلولاني كه به دليل عدم كارآيي قادر به اداره امور خود نبوده و نياز به مراقب دارند. ب‌: معافيت افراد واجد شرايط قانوني خانواده معلولان. ج‌: تعيين وظايف هر يك از سازمانهاي ذيربط.
 3ـ اجراء‌‌:
الف ـ قانون: معلول به كسي اطلاق مي‌گردد كه به تشخيص كميسيون پزشكي سازمان بهزيستي بر اثر ضايعه جسمي، ذهني، رواني يا توأم، اختلال مستمر و قابل توجهي در سلامت و كارآئي عمومي وي ايجاد گردد، بطوري كه موجب كاهش استقلال فرد در زمينه اجتماعي و اقتصادي شود، لذا در راستاي ماده 6 قانون جامع حمايت از حقوق معلولان بشرح زير از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌گردد: (1) يكي از فرزندان اوليائي كه خود معلول بوده (هر دو يا يكي از آنها معلول باشد) و يا حداقل دو نفر از فرزندان آنها معلول باشد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌گردد. (2) همسراني كه زن معلول خود را سرپرستي مي‌نمايند مادامي كه سرپرستي همسر معلول را برعهده داشته باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌گردند.
 ب ـ نحوه اجراء‌‌‌:
 1) معلوليت در شش گروه اصلي زير تقسيم مي‌گردد:
 الف) معلوليت جسمي حركتي. ب) معلوليت ذهني. ج) معلوليت بينائي. د) معلوليت شنوائي. هـ) معلوليت گفتاري. و) معلوليت بيماران رواني مزمن.
2) درصد معلوليت در هر گروه براساس درجه‌بندي رتبه‌‌اي بوده و در چهار سطح زير مي‌باشد: الف ـ خفيف ب‌: متوسط ج: شديد د: خيلي شديد
 3) نقص عضو و معلوليت به تنهايي موجب معافيت از خدمت نبوده بلكه عدم كارآيي و نياز به مراقب به دليل نقص عضو ملاك اصلي معافيت مي‌باشد.
4) گروه‌بندي، درجه‌بندي و تعيين ميزان درصد معلوليت افراد به عهده كميسيون پزشكي سازمان بهزيستي مستقر در شهرستانهاي سراسر كشور كه مطابق دستورالعمل شماره 6608/800/10 مورخ 1383/5/20 كه از افراد زير تشكيل مي‌گردد، مي‌باشد:
الف‌: 1نفر پزشك متخصص وزارت بهداشت. ب) 2نفر پزشك متخصص سازمان بهزيستي. ج) 1نفر پزشك متخصص سازمان نظام پزشكي كشور. د) مسئول توان بخشي بهزيستي شهرستان. هـ) 1نفر روانشناس. و) 1نفر كارشناس توانبخشي. تبصره: كميسيون پزشكي با توجه به مدارك و مستندات و معاينات دقيق گروه، درجه و درصد معلوليت فرد را بشرح فرم پيوست اعلام مي‌نمايد.
5) تشخيص عدم كارآيي و نياز به مراقبت و در نهايت معافيت از انجام خدمت دوره ضرورت، برعهده شوراي پزشكي حوزه‌هاي وظيفه عمومي ناجا مي‌باشد كه به موجب قانون وظيفه عمومي در شهرستانها تشكيل مي‌شود.
6) مصاديق معلوليت كه مي‌توانند در شمول مقررات قرار گرفته و با احراز عدم كارايي و نياز به مراقب از سوي شوراي پزشكي حوزه‌هاي وظيفه موجب معافيت گردد بشرح زير اعلام مي‌گردد:
الف) گروه اول: معلولين جسمي حركتي:
بخش‌1: قطعي اندام‌:
(1) قطع دو پا از زير زانو و بالاتر. (2) قطع يك پا از بالاتر زانو. (3) قطع دو دست از آرنج و بالاتر. (4) كليه قطع عضوهائي كه از مواد فوق شديدتر باشند.
 بخش‌2: دفورميتي‌ها‌:
الف) انحرافات ستون فقرات شامل:
(1) اسكوليوز شديد و خيلي شديد غيراصلاحي (ساختاري). (2) كيفوز شديد و خيلي شديد غيراصلاحي (ساختاري). (3) فيوژنهاي شديد و خيلي‌شديد و وسيع ستون فقرات‌كه منجر به‌عدم‌كارائي آن‌گردد. ب) دفورميتي‌هاي اندام‌: (1) تغيير شكلهاي شديد و خيلي شديد و هر دو پا. (2) تغيير شكلهاي شديد و خيلي شديد هر دو دست. (3) تغيير شكلهاي شديد و خيلي شديد كامل يك اندام (فوقاني يا تحتاتي). (4) تغيير شكلهاي شديدتر از موارد مذكور.
 بخش3: شكستگي‌ها و دررفتگي‌ها‌:
 (1) شكستگي‌هاي شديد و خيلي شديدي كه منجر به عدم كارآئي هر دو پا گردد. (2) شكستگي‌هاي شديد و خيلي شديدي كه منجر به عدم كارآئي هر دو دست گردد. (3) شكستگي‌هاي شديد و خيلي شديدي كه منجر به اختلال شديد در عملكرد ستوان فقرات گردد. (4) در رفتگي‌هاي شديد و خيلي شديد در اندام (فوقاني و يا تحتاني و توأم) كه منجر به عدم‌كارآئي حداقل دو عضو گردد.
بخش‌4: اختلالات عضلاني‌:
كليه اختلالات و بيماريهاي اكتسابي و غيراكتسابي كه منجر به عدم كارائي حداقل يك اندام كامل (از اندام فوقاني و تحتاني) گردد.
 بخش‌5: اختلالات سيستم اعصاب مركزي و محيطي:
 اختلال سيستم اعصاب مركزي:
 (1) ضايعات مغزي. (2) اختلالات مخچه‌اي و پايه‌هاي مغزي. (3) ضايعه نخاعي: (1/3) آنسفاليت. (2/3) اختلالات اكستراپير اميدال مزمن. (3/3) هيدروسفالي. (4/3) ميكروسفالي. (5/4) ماكروسفالي. (6/4) انواع ضايعات عروقي مغزي. (7/4) مولتي پپل اسكلروزيس (MS). (4/4) انواع پلژيها (منوپلژي، همي پلژي، كوادري پلژي، پاراپلژي). (9/4) انواع پارزيهاي شديد و خيلي شديد (همي پارزي، كوادري پارزي، پاراپارزي). (10/4) انواع پلي نوريتها. (11/4) انواع اختلالات اعصاب محيطي. (12/4) انواع نورو فيبرو ماتوزها. (13/4) انواع تومورها. تبصره‌: كليه اختلالات فوق مشروط به اينكه حداقل كارآئي يك اندام را بطور كامل مختل نموده و موجب اختلال در عملكرد افراد شود به نحوي كه به تشخيص كميسيون پزشكي نياز به مراقبت داشته باشد.
 ب) گروه دوم: معلوليت ذهني:
 بخش اول: معلولين ذهني با بهره هوشي زير55.
 بخش دوم: معلـولين ذهنـي با بهره‌هوشي بين 75ـ 55 كه داراي معلوليتهـاي تركيبي ديگر بوده و يا داراي ناآرامي يا تشنج غيرقابل كنترل يا صرع باشد.
ج) گروه سوم: معلوليت بينائي:
بخش اول: اختلال در ديد و چشم، ديد كمتر از 5%
بخش دوم: اختلال در ميدان بينائي هر دو چشم، ميدان بينائي كمتر از 20.
 بخش سوم: نابينائي مطلق.
بخش چهارم: تخليه هر دو چشم.
د) گروه چهارم: معلوليت شنوائي:
بخش1: اختلال شنوائي هر دو گوش از 56 دسي‌بل به بالا.
بخش2: ناشنوائي مطلق.
 هـ) گروه پنجم: معلوليت گفتاري:
بخش1: اختلال در گفتار، اختلال در توليد آوا و لكنت شديد.
بخش2: زبان پريشي.
 و) گروه ششم: معلوليت بيماران رواني مزمن: كليه بيماران رواني كه به تشخيص‌كميسيون پزشكي مزمن شده و به درمان پاسخ نمي‌دهند.
 7) افرادي كه داراي چند معلوليتي باشند، معلوليت بارز آنان مدنظر قرار گرفته و در تعيين درصد معلوليت در يك گروه بالاتر قرار خواهندگرفت.
 8) در مواردي كه در اين دستورالعمل به آن اشاره مستقيم نشده‌است در صورتي كه موجب عدم‌كارآئي حداقل يك اندام كامل فوقاني و تحتاني موجب اختلال در عملكرد فرد گردد و به تشخيص كميسيون پزشكي نياز به مراقبت داشته باشند مشمول اين دستورالعمل قرار خواهد گرفت.
ج: وظايف و مسئوليت‌ها:
 1ـ سازمان بهزيستي:
(الف) معرفي افراد واجد شرايط جهت دريافت كارت معافيت از انجام خدمت دوره ضرورت به وظيفه عمومي.
تبصره ـ سازمان بهزيستي مي‌تواند مسئوليت معرفي افراد واجد شرايط را به ادارات بهزيستي استانها تفويض نمايد كه در اين صورت بايستي اسامي و نمونه امضاي افراد صاحب امضاء را به معاونت وظيفه عمومي ارسال نمايد.
 (ب) ارسال روگرفت مدارك زير به وظيفه عمومي همراه با فرم معرفي‌نامه:
1ـ روگرفت رأي‌كميسيون پزشكي سازمان بهزيستي مبني بر تعيين و نوع ازكارافتادگي و معلوليت فرد.
 2ـ روگرفت سند ازدواج.
 2ـ معاونت وظيفه عمومي:
 (الف) وظيفه عمومي فرم معرفي افراد واجد شرايط جهت دريافت‌كارت معافيت معلوليت را طراحي و به سازمان بهزيستي ارسال مي‌نمايد. (ب) وظيفه عمومي پس از دريافت معرفي‌نامه نسبت به تشكيل شوراي پزشكي اقدام و در صورت واجد شرايط بودن افراد نسبت به صدور كارت معافيت اقدام مي‌نمايد.
 3ـ امور متفرقه:
الف: انتخاب يك نفر جهت استفاده از معافيت برعهده پدر مشمول و در صورت فقدان با مادر و در غيراينصورت سازمان بهزيستي بعنوان قيم نسبت به انتخاب و معرفي مشمول واجد شرايط اقدام مي‌نمايد. ب: كساني كه همسر آنان بعد از ازدواج معلول شده‌اند در شمول مقررات قرار گرفته و از طريق سازمان بهزيستي با ارائه سند ازدواج رسمي و دائم به وظيفه عمومي و پس از تشكيل شوراي پزشكي و احراز نياز به مراقبت نسبت به صدور كارت معافيت اقدام مي‌شود. ج: چنانچه زن معلول يا يكي از بستگان وي از طريق سازمان بهزيستي اثبات نمايند كه همسرش سرپرستي او را رها نموده است، كارت معافيت صادره ابطال و فرد جهت انجام خدمت دوره ضرورت اعزام خواهدشد. د: ملاك برخورداري از مقررات فوق وضعيت فرد در زمان احضار قانوني جهت انجام خدمت دوره ضرورت مي‌باشد، لذا كساني كه در زمان غيبت واجد شرايط معافيت شده‌اند رسيدگي به تقاضاي آنان منوط به داشتن عذر موجه براساس ضوابط جاري قانون وظيفه عمومي ‌مي‌باشد. هـ : مقررات اعضاء امتيازات ويژه به ايثارگران، قهرمانان ملي، امداد جويان در مورد خانواده‌هاي معلولين به قوت خود باقي است و در چارچوب ضوابط ابلاغي اقدام خواهدشد. و: كساني كه مشغول انجام خدمت دوره ضرورت مي‌باشند پس از معرفي وظيفه عمومي مبني بر معافيت فرد، سريعاً از خدمت ترخيص خواهندشد. تبصره ـ كاركنان وظيفه مجازند به خدمت خود ادامه داده و كارت پايان خدمت دريافت نمايند ليكن آندسته از كاركنان وظيفه كه علاقمند به استفاده از مقررات فوق باشند با هر ميزان خدمت انجام داده، كارت معافيت دريافت خواهند نمود. ز: چنانچه معلولين نيروهاي مسلح متقاضي بهره‌مندي از امتيازات اين قانون باشند بايستي از جانب امور ايثارگران رده خدمتي به سازمان بهزيستي معرفي گردند.

 

بسمه‌تعالي
بهزيستي استان..........................
بهزيستي شهرستان.............................
1ـ مشخصات فردي:
نام:                                 نام خانوادگي:                    نام پدر:             شماره شناسنامه:
محل تولد:                                 شغل:                تحصيلات:
آدرس محل سكونت:
2ـ تاريخچه و شرح حال پزشكي (بصورت مختصر):
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
3ـ خلاصه مدارك و مستندات:
1ـ ........................................................................................................................................................................................................
2ـ ........................................................................................................................................................................................................
3ـ ........................................................................................................................................................................................................
4ـ ........................................................................................................................................................................................................
5 ـ ......................................................................................................................................................................................................
6 ـ .......................................................................................................................................................................................................
4ـ اظهارنظر كميسيون پزشكي:
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................
نوع معلوليت:                                                                              شدت معلوليت:
5 ـ تأييد اعضاء كميسيون پزشكي:
اسامي اعضاء                               محل امضاء	اسامي اعضاء                               محل امضاء
1ـ .......................................................         ..........................................	6 ـ ......................................................         ..........................................
2ـ .......................................................         ..........................................	7ـ .......................................................         ..........................................
3ـ .......................................................         ..........................................	8 ـ ......................................................         ..........................................
4ـ .......................................................         ..........................................	9ـ .......................................................         ..........................................
5 ـ ......................................................         ..........................................	10ـ ....................................................         ..........................................
معاون توانبخشي استان                                                                                    مديركل استان